Doğumdan sonraki 10-15 gün içerisinde başlayan, şiddetli ve uzun süreli(2-3 saat) ağlama nöbetleri ile kendini gösteren gaz sancısı(kolik) neredeyse her on bebekten birinde görülen bir sorundur.
Bebeğinizi güzelce doyurdunuz, altını temizlediniz, bulunduğunuz ortamda oda sıcaklığı ideal… Yani her şey olması gerektiği gibi, fakat bebeğiniz aniden ağlamaya başlıyor, bu ağlamalar çoğu zaman oldukça şiddetli bir şekilde ve genellikle hep aynı saatlerde oluyorsa yüksek ihtimalle bebeğiniz gaz sancıları çekiyordur. Telaş edecek çok bir şey yok. Bebeğinizde görülen gaz sancısı(kolik) genellikle 3-4 aylık olduğunda bitecektir.
Bebeklerde gaz sancısı, yeni doğan ebeveynlerinin en sık karşılaştığı sorunlardan biridir. Halk arasında kolik olarak da bilinen bu durum, bebeklerin ve ailelerin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu yazımızda, bebeklerde gaz sancısı (kolik) konusunu detaylı bir şekilde ele alacak, bebekte gaz sancısı nedenlerini, belirtilerini ve bebek gaz sancısı nasıl geçer sorularına yanıt arayacağız. Ayrıca, bebek gaz sancısı kurtulma yolları hakkında da kapsamlı bilgiler sunacağız.
NOT: Bebeğinizde gaz sancısı olup olmadığını anlamanın yolu bebeğinizin ağlarken yaptığı hareketleri izlemekten geçer. Bebek gaz sancısından dolayı ağlarken genellikle ayaklarını karnına çekecek ve iki büklüm olmaya çalışacaktır. Bebeğin bu hareketine aynı zamanda ellerini sıkması da eşlik ediyorsa teşhis doğrudur.
Bebekte Gaz Sancısı (Kolik) Nedir?
Bebeklerde gaz sancısı (kolik), genellikle doğumdan sonraki ilk haftalarda başlayan ve yaklaşık 3 ay süren, sağlıklı bebeklerde görülen aşırı ve nedensiz ağlama krizleridir. Kolik terimi, Yunanca “kolon” kelimesinden türemiştir ve bağırsaklardaki spazmları ifade eder. Ancak, bebeklerde gaz sancısı (kolik) nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır ve sadece bağırsak sorunlarıyla sınırlı olmadığı düşünülmektedir.
Bebekte Gaz Sancısı (Kolik) Neden Olur?
Bebekte gaz sancısı (kolik) nedenleri kesin olarak bilinmemekle birlikte, çeşitli faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. İşte bebeklerde gaz sancısı (kolik) oluşumunda rol oynayan bazı olası nedenler:
- Sindirim Sistemi Gelişimsizliği: Bebeklerin sindirim sistemleri doğumdan sonra henüz tam olarak gelişmemiştir. Bu nedenle, besinleri sindirmekte zorlanabilirler ve gaz oluşumu artabilir.
- Bağırsak Hareketleri (Peristaltizm) Düzensizlikleri: Bebeklerin bağırsak hareketleri düzensiz olabilir ve bu durum gaz birikimine ve sancıya neden olabilir.
- Beslenme Şekli ve Yanlış Emzirme Teknikleri: Anne sütü alan bebeklerde annenin beslenmesi, formül mama ile beslenen bebeklerde ise mama içeriği bebeklerde gaz sancısı (kolik) riskini etkileyebilir. Yanlış emzirme teknikleri de bebeğin hava yutmasına ve gaz oluşumuna yol açabilir.
- Aşırı Beslenme veya Yetersiz Beslenme: Bebeğin ihtiyacından fazla veya az beslenmesi sindirim sorunlarına ve gaz sancısına neden olabilir.
- İnek Sütü Alerjisi veya İntoleransı: Bazı bebeklerde inek sütü proteini alerjisi veya intoleransı bebeklerde gaz sancısı (kolik) belirtilerine yol açabilir.
- Annenin Sigara Kullanımı: Hamilelik döneminde veya emzirme döneminde annenin sigara kullanması bebeklerde gaz sancısı (kolik) riskini artırabilir.
- Psikososyal Faktörler: Bebeğin yaşadığı stres, aile içi gerginlikler veya aşırı uyarılma bebeklerde gaz sancısı (kolik) krizlerini tetikleyebilir.
Bebekte Gaz Sancısı (Kolik) Belirtileri Nelerdir?
Merak edilen bebekte gaz sancısı (kolik) belirtileri genellikle ani başlayan, şiddetli ve uzun süreli ağlama nöbetleri şeklinde ortaya çıkar. Bebek kolik belirtileri şunlardır:
- Nedensiz ve Şiddetli Ağlama: Bebek, genellikle günün aynı saatlerinde (çoğunlukla akşam saatlerinde) aniden ve şiddetle ağlamaya başlar. Ağlama nöbetleri genellikle 3 saatten fazla sürebilir ve haftada en az 3 gün tekrarlayabilir.
- Huzursuzluk ve Aşırı Hassasiyet: Bebek, ağlama nöbetleri sırasında aşırı huzursuz, sinirli ve hassas olabilir. Kucakta taşınmak, emzik vermek veya emzirmek gibi rahatlatma çabaları genellikle işe yaramaz.
- Yüz Kızarması ve Vücutta Gerginlik: Ağlama sırasında bebeğin yüzü kızarabilir, yumruklarını sıkabilir, bacaklarını karnına doğru çekebilir ve sırtını kasabilir.
- Gaz Çıkarma ve Karın Gurultusu: Bebek, ağlama nöbetleri sırasında veya sonrasında gaz çıkarabilir. Karında gurultu sesleri duyulabilir.
- Beslenme ve Uyku Sorunları: Bebeklerde gaz sancısı (kolik) döneminde beslenme ve uyku düzeni bozulabilir. Bebek, emmeyi reddedebilir veya sık sık uyanabilir.
- Genel Sağlık Durumunun İyi Olması: Bebekte gaz sancısı (kolik) olan bebekler, ağlama nöbetleri dışında genellikle sağlıklı ve huzurludur. Kilo alımları ve gelişimleri normaldir.
Bebekte Gaz Sancısı (Kolik) Nasıl Geçer? Rahatlatma Yolları
Bebekte gaz sancısı (kolik) tamamen geçirilemese de, belirtileri hafifletmek ve bebeği rahatlatmak için birçok yöntem bulunmaktadır. İşte bebek gaz sancısı nasıl geçer ve bebek gaz sancısı kurtulma yolları için öneriler:
1. Beslenme Tekniklerini Gözden Geçirin
- Emzirme Pozisyonunu Değiştirin: Bebeğinizi dik pozisyonda emzirmeye çalışın. Bu, hava yutmasını azaltabilir.
- Sık Sık ve Az Miktarda Besleyin: Bebeğinizi aşırı doyurmaktan kaçının. Sık sık ve daha küçük miktarlarda beslemek sindirimi kolaylaştırabilir.
- Mama Hazırlarken Dikkatli Olun: Formül mama hazırlarken şişeyi çok fazla çalkalamaktan kaçının. Bu, köpük oluşumunu azaltır ve bebeğin daha az hava yutmasını sağlar.
- Gaz Giderici Biberonlar Kullanın: Gaz giderici özelliklere sahip biberonlar, bebeğin hava yutmasını azaltmaya yardımcı olabilir.
- Annenin Beslenmesine Dikkat Edin (Emzirme Döneminde): Eğer bebeğiniz anne sütü alıyorsa, annenin beslenmesi de bebeklerde gaz sancısı (kolik) üzerinde etkili olabilir. Süt ve süt ürünleri, kafein, çikolata, lahana, brokoli, karnabahar, kuru baklagiller gibi gaz yapıcı yiyecekleri sınırlamayı deneyebilirsiniz. Ancak, bu konuda doktorunuza danışmanız önemlidir.
2. Bebeği Sakinleştirme ve Rahatlatma Yöntemleri
- Kucakta ve Sık Sık Ten Tene Temas: Bebeğinizi kucağınıza alın, ten tene temas kurun ve sakinleştirici sesler çıkarın. Annenin kalp atış sesi ve sıcaklığı bebekleri rahatlatabilir.
- Sıcak Banyo veya Ilık Kompres: Bebeğinize ılık bir banyo yaptırmak veya karnına ılık kompres uygulamak kasları gevşeterek rahatlama sağlayabilir.
- Masaj: Bebeğinizin karnına saat yönünde nazikçe masaj yapmak, gazın hareketlenmesine ve rahatlamasına yardımcı olabilir. Ayak tabanlarına masaj yapmak da bazı bebekleri rahatlatabilir.
- Sallama ve Kundaklama: Bebeğinizi hafifçe sallamak veya kundaklamak, anne karnındaki güvenli ortamı hatırlatarak sakinleşmesine yardımcı olabilir.
- Beyaz Gürültü: Sürekli ve monoton sesler (fön makinesi, elektrik süpürgesi, saç kurutma makinesi veya özel beyaz gürültü uygulamaları) bebekleri sakinleştirebilir ve ağlamalarını azaltabilir.
- Dışarı Çıkarın ve Gezdirin: Bebek arabasıyla veya kanguru ile dışarı çıkmak, farklı ortam ve hareketlilik bebeğin dikkatini dağıtarak sakinleşmesine yardımcı olabilir.
3. Gaz Giderici İlaçlar ve Takviyeler:
- Simetikon İçeren Damlalar: Simetikon, bağırsaklardaki gaz kabarcıklarını parçalayarak gazın atılmasını kolaylaştırır. Doktor önerisiyle kullanılabilir.
- Probiyotikler: Probiyotikler, bağırsaklardaki yararlı bakteri dengesini düzenleyerek sindirimi destekleyebilir ve bebeklerde gaz sancısı (kolik) belirtilerini hafifletebilir. Doktor önerisiyle probiyotik takviyeleri kullanılabilir.
- Bitkisel Çaylar (Rezene, Papatya, Anason vb.): Rezene, papatya ve anason gibi bitkisel çaylar, gaz giderici ve sakinleştirici özelliklere sahiptir. Ancak, bebeklere bitkisel çay vermeden önce mutlaka doktora danışılmalıdır. Doktorun onayı ile anne, bu çayları tüketerek sütü aracılığıyla bebeğe fayda sağlayabilir. Direkt bebeğe bitkisel çay vermek riskli olabilir.
Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?
Bebekte gaz sancısı (kolik) genellikle normal bir durum olsa da, bazı durumlarda doktora başvurmak önemlidir. Aşağıdaki durumlarda mutlaka doktora danışmalısınız:
- Bebeğin ağlama nöbetleri çok şiddetli ve uzun sürüyorsa,
- Bebek, beslenmeyi reddediyorsa veya kusuyorsa,
- Bebekte ateş, ishal veya kabızlık gibi ek belirtiler varsa,
- Bebeğin genel sağlık durumunda herhangi bir değişiklik fark ederseniz,
- Bebekte gaz sancısı (kolik) belirtileri 3 aydan sonra hala devam ediyorsa.
- Doktorunuz, bebeğinizin durumunu değerlendirerek bebekte gaz sancısı (kolik) olup olmadığını teşhis edebilir ve gerekli yönlendirmelerde bulunabilir. Nadiren de olsa, bebeklerde gaz sancısı (kolik) belirtileri altında yatan başka sağlık sorunları (örneğin, inek sütü alerjisi, reflü, bağırsak enfeksiyonları) olabilir. Bu nedenle, şüphe duyduğunuz durumlarda mutlaka doktorunuza danışmanız önemlidir.
Ebeveynler İçin Önemli Notlar
Bebekte gaz sancısı (kolik) dönemi, ebeveynler için oldukça zorlayıcı olabilir. Sürekli ağlayan bir bebeğe bakmak, uykusuz geceler ve çaresizlik hissi yorucu olabilir. Bu süreçte ebeveynlerin sabırlı, anlayışlı ve destekleyici olması çok önemlidir.
- Kendinize Zaman Tanıyın ve Dinlenin: Bebeğiniz uyuduğunda siz de dinlenmeye çalışın. Kendinize kısa molalar verin ve rahatlamaya çalışın.
- Eşinizden veya Yakınlarınızdan Yardım İsteyin: Bebeğin bakımında eşinizden veya yakınlarınızdan destek alın. Yardım istemekten çekinmeyin.
- Destek Gruplarına Katılın: Bebekte gaz sancısı (kolik) yaşayan diğer ebeveynlerle bir araya gelmek, deneyimlerinizi paylaşmak ve destek almak size iyi gelebilir.
- Kendinizi Suçlamayın: Bebekte gaz sancısı (kolik) sizin veya bebeğinizin bir suçu değildir. Bu geçici bir dönemdir ve zamanla geçecektir.
- Bebeğinizle Bağınızı Güçlendirmeye Çalışın: Ağlama nöbetleri sırasında bile bebeğinizle sevgi dolu bir bağ kurmaya çalışın. Ten tene temas, sakinleştirici sesler ve şefkatli dokunuşlar bebeğinizle aranızdaki bağı güçlendirecektir.
Bebekte gaz sancısı (kolik), yeni doğan döneminde sık karşılaşılan ve geçici bir durumdur. Bebeklerde gaz sancısı (kolik) nedenleri tam olarak bilinmese de, belirtileri hafifletmek ve bebeği rahatlatmak için birçok yöntem bulunmaktadır. Beslenme tekniklerini gözden geçirmek, bebeği sakinleştirme yöntemleri uygulamak ve doktor önerisiyle gaz giderici ilaçlar veya takviyeler kullanmak bebek gaz sancısı nasıl geçer sorusuna yanıt olabilir.
Unutmayın ki her bebek farklıdır ve her yöntem her bebekte aynı etkiyi göstermeyebilir. Sabırlı olmak, farklı yöntemleri denemek ve gerektiğinde doktora başvurmak önemlidir. Bu zorlu dönemi sabır ve sevgiyle aşabilirsiniz.
Bir önceki yazımız olan Bebekte Kanlı Dışkı: Nedenleri ve Tedavisi başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.