Kış turizmi, beyaz örtüsüyle büyüleyen doğası, farklı spor olanakları ve dinlendirici atmosferi ile modern yaşamın stresinden uzaklaşmak isteyenler için eşsiz bir seçenektir. Karlarla kaplı dağlar, buz tutmuş göller ve şöminelerin sıcaklığı; kış turizminin sadece fiziksel aktivitelerden ibaret olmadığını, aynı zamanda ruhsal bir kaçış ve yenilenme fırsatı sunduğunu gösterir. Böylece kış turizmi hakkında bilgi sahibi olmak, bu benzersiz deneyimi en iyi şekilde yaşamak için kritik öneme sahiptir.
Bu rehber, kış turizminin tüm yönlerini derinlemesine inceleyerek, size kapsamlı bir bakış açısı sunmayı amaçlar. Rehberde kış turizminin ne anlama geldiğinden, popüler destinasyonlarına, yapılabilecek aktivitelerden, seyahat ipuçlarına ve geleceğine kadar her şeyi bu yazıda bulacaksınız.
Kış Turizmi: Tanımı ve Kapsamı
Kış turizmi, temel olarak kış mevsiminde gerçekleştirilen turizm faaliyetlerinin tümünü kapsayan geniş bir kavramdır. İlk akla gelen kar ve buz üzerindeki sporlar olsa da, kış turizmi, çok daha çeşitli deneyimleri içinde barındırır. Sadece kayak ve snowboard gibi popüler sporlar değil, aynı zamanda doğa yürüyüşleri, buz pateni, kar motosikleti safarileri, termal sular, kültürel etkinlikler ve gastronomi gibi farklı ilgi alanlarına yönelik seçenekler de sunar. Kış turizmi hakkında bilgi sahibi olmak, bu çeşitliliği fark etmek ve kişisel tercihlere en uygun tatili planlamak açısından önemlidir.
Kış turizminin kapsamı, coğrafi bölgelere ve iklim koşullarına göre değişiklik gösterir. Bazı bölgelerde kar sporları ön plandayken, bazı bölgelerde termal turizm veya kültürel etkinlikler daha popüler olabilir. Örneğin, Alpler kayak ve snowboard merkezleri ile ünlüyken, İskandinav ülkeleri kuzey ışıkları ve buz otelleri ile dikkat çeker. Türkiye ise hem kayak merkezleri hem de termal kaynakları ile kış turizmi potansiyeli yüksek bir ülkedir.
Kış turizmi türleri
- Kayak Turizmi: En yaygın kış turizmi türüdür. Kayak merkezlerinde kayak ve snowboard yapmayı içerir.
- Snowboard Turizmi: Snowboard tutkunlarına yönelik özel pistler ve parklar sunan merkezleri kapsar.
- Doğa Yürüyüşü ve Kar Ayakkabısı Turizmi: Karlı doğada yürüyüş yapmak, manzaranın tadını çıkarmak ve doğayla iç içe olmak isteyenler için idealdir.
- Buz Pateni Turizmi: Buz pistlerinde eğlenmek, hem spor yapmak hem de keyifli vakit geçirmek isteyenlere hitap eder.
- Termal Kış Turizmi: Termal otellerde konaklayarak şifalı sulardan yararlanmak ve rahatlamak amacıyla yapılan turizmi kapsar.
- Kültürel Kış Turizmi: Kış festivallerini, yöresel etkinlikleri ve tarihi mekanları ziyaret etmeyi içerir.
- Macera Kış Turizmi: Buz tırmanışı, buz dalışı, kar raftingi gibi adrenalin dolu aktiviteleri sevenlere yöneliktir.
- Lüks Kış Turizmi: Yüksek standartlarda konaklama, özel hizmetler ve seçkin deneyimler sunan turizm türüdür.
- Aile Kış Turizmi: Çocuklu ailelere yönelik özel aktiviteler, tesisler ve hizmetler sunan tatil seçeneklerini kapsar.
Türkiye ve Dünyada Kış Turizmi Destinasyonları
Kış turizmi destinasyonları, sundukları deneyimler, doğal güzellikler ve turizm olanakları açısından büyük çeşitlilik gösterir. Hem Türkiye’de hem de dünyada her zevke ve bütçeye uygun kış turizmi merkezleri bulmak mümkündür. Türkiye, kış turizmi açısından zengin potansiyele sahip coğrafyasıyla dikkat çeker. Farklı bölgelerdeki kış turizmi merkezleri, iklim, coğrafya, kültür ve aktivite çeşitliliği açısından birbirinden ayrılır.
Marmara Bölgesi
- Uludağ (Bursa): Türkiye’nin en köklü ve popüler kayak merkezlerinden. Her seviyede kayakçıya uygun pistler, lüks oteller, canlı gece hayatı ve çeşitli aktiviteler sunar. Ulaşım kolaylığı ve İstanbul’a yakınlığı avantajdır.
- Kartepe (Kocaeli): İstanbul ve Ankara’ya yakınlığı nedeniyle günübirlik ve hafta sonu tatilleri için ideal. Başlangıç seviyesi ve orta seviye kayakçılar ile aileler için uygundur. Daha sakin ve ekonomik bir seçenektir.
İç Anadolu Bölgesi
Erciyes (Kayseri): Son yıllarda yapılan yatırımlarla modern bir kış turizmi merkezi haline geldi. Geniş pistleri, modern teleferik sistemleri ve Kapadokya’ya yakınlığı ile öne çıkar. Hem kayak hem de kültürel turizm için ideal bir kombinasyon sunar.
Ege Bölgesi
Bozdağ (İzmir): Ege Bölgesi’nde denize yakın kayak merkezi arayanlar için idealdir. Daha küçük ve sakin bir merkezdir. Özellikle İzmir ve çevresinden günübirlik ziyaretler için tercih edilir.
Akdeniz Bölgesi
Davraz (Isparta): Akdeniz Bölgesi’nde kış turizmi yapmak isteyenler için önemli bir merkezdir. Isparta’ya yakınlığı, gül bahçeleri ve lavanta tarlaları ile çevrili doğal güzellikleri ile dikkat çeker. Aileler ve doğa severler için uygundur.
Karadeniz Bölgesi
Ilgaz (Kastamonu/Çankırı): Karadeniz’in doğal güzellikleri içinde kayak yapmak isteyenler için idealdir. Sakin ve huzurlu atmosferi, ormanlarla çevrili pistleri ile öne çıkar. Ankara ve İstanbul’dan ulaşım kolaydır.
Doğu Anadolu Bölgesi
- Palandöken (Erzurum): Türkiye’nin en yüksek ve en zorlu pistlerine sahip kayak merkezidir. Profesyonel kayakçılar ve adrenalin tutkunları için vazgeçilmezdir. Erzurum’un tarihi dokusu ve yöresel lezzetleri de tatilinize değer katar.
- Sarıkamış (Kars): Alpler’deki kristal kar kalitesine sahip pistleri ile ünlüdür. Kayak dışında Kars’ın tarihi ve kültürel zenginliklerini keşfetmek, Çıldır Gölü’nde buz pateni yapmak gibi farklı aktiviteler de sunar.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde kayak merkezi bulunmamaktadır. Ancak bölgenin kültürel zenginlikleri ve yöresel mutfağı kış aylarında keşfedilmeye değerdir.
Dünyaca Ünlü Kış Turizmi Destinasyonları: Küresel Bir Bakış
Dünya genelinde kış turizmi, özellikle Alp Dağları, İskandinavya, Kuzey Amerika ve Japonya gibi bölgelerde yoğunlaşmıştır. Bu bölgeler, eşsiz doğal güzellikleri, gelişmiş turizm altyapıları ve çeşitli aktiviteleri ile kış turizminin öncü destinasyonlarıdır.
Alp Dağları (Avrupa)
İsviçre, Fransa, Avusturya, İtalya ve Almanya’yı kapsayan Alp Dağları, dünyanın en büyük ve en popüler kış turizmi bölgesidir. Zermatt (İsviçre), Val d’Isère (Fransa), St. Anton (Avusturya) ve Cortina d’Ampezzo (İtalya) gibi dünyaca ünlü kayak merkezlerine ev sahipliği yapar. Lüks konaklama, mükemmel pistler, après-ski eğlenceleri ve büyüleyici manzaralar sunar.
İskandinavya (Avrupa)
Norveç, İsveç, Finlandiya ve İzlanda, kuzey ışıkları, buz oteller, husky safarileri, ren geyiği kızakları ve benzersiz doğası ile kış turizmi için farklı bir deneyim arayanlar için idealdir. Tromsø (Norveç), Rovaniemi (Finlandiya), Abisko (İsveç) ve Reykjavik (İzlanda) popüler destinasyonlardır. Sakinlik, doğa ile iç içe olma ve sıra dışı aktiviteler ön plandadır.
Kuzey Amerika
Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri, Rocky Dağları ve Appalachian Dağları üzerinde dünya standartlarında kayak merkezlerine sahiptir. Whistler Blackcomb (Kanada), Aspen (ABD), Vail (ABD) ve Banff (Kanada) gibi merkezler, geniş pistler, toz kar ve lüks hizmetler sunar. Ayrıca, doğal parklar, yaban hayatı ve macera aktiviteleri de kış turizmi deneyimini zenginleştirir.
Japonya
Japonya Alpleri ve Hokkaido adası, kaliteli toz karı (“Japow”) ile ünlüdür. Niseko, Hakuba ve Furano gibi kayak merkezleri, özellikle derin kar kayağı (powder skiing) tutkunları için cazip destinasyonlardır. Japon kültürü, sıcak su kaplıcaları (onsen) ve yöresel mutfak da kış turizmi deneyiminin önemli bir parçasıdır.
Kış Turizmi Aktiviteleri: Spora ve Eğlenceye Doyun
Kış turizmi, sadece kayak ve snowboard ile sınırlı kalmayıp, farklı ilgi alanlarına hitap eden geniş bir aktivite yelpazesi sunar. Adrenalin dolu sporlardan, doğayla iç içe aktivitelere, kültürel etkinliklerden, dinlendirici deneyimlere kadar herkes için bir şeyler bulunur.
Popüler Kış Turizmi Aktiviteleri
Kayak ve Snowboard
Kış turizminin temelini oluşturan bu sporlar, farklı seviyelere uygun pistlerde yapılabilir. Özel dersler alarak başlangıç seviyesinden profesyonelliğe kadar ilerlemek mümkündür.
Buz Pateni
Açık veya kapalı buz pistlerinde yapılan buz pateni, hem eğlenceli hem de sağlıklı bir aktivitedir. Özellikle romantik atmosferi seven çiftler ve aileler için keyifli bir seçenektir.
Kar Motosikleti ve ATV Safarileri
Karlarla kaplı ormanları ve dağları keşfetmek için heyecan verici bir yoldur. Profesyonel rehberler eşliğinde güvenli ve adrenalin dolu bir deneyim yaşanabilir.
Kızak ve Snow Tubing
Her yaştan insanın keyifle katılabileceği eğlenceli aktivitelerdir. Kayak merkezlerinde özel kızak pistleri ve snow tubing alanları bulunur.
Kar Yürüyüşleri (Snowshoeing) ve Trekking
Doğayla baş başa kalmak, temiz hava almak ve manzaranın tadını çıkarmak için idealdir. Kar ayakkabıları ile kolayca yürünebilir ve farklı zorluk seviyelerinde parkurlar bulunur.
Buz Tırmanışı
Macera arayanlar için heyecan verici bir seçenektir. Donmuş şelaleler veya özel buz duvarlarında profesyonel ekipman ve rehberler eşliğinde tırmanış yapılır.
Buz Balıkçılığı
Donmuş göl veya nehirlerde açılan buz deliklerinden balık tutmak, sabır ve doğayla uyumu gerektiren farklı bir deneyimdir. Yerel rehberlerden bilgi ve ekipman temin edilebilir.
Termal Kaplıca ve Spa Merkezleri
Soğuk havada sıcak termal sularda rahatlamak, kasları gevşetmek ve stresi atmak için mükemmeldir. Birçok kış turizmi merkezinde termal oteller ve spa merkezleri bulunur.
Kış Festivalleri ve Etkinlikleri
Buz heykel festivalleri, kar festivalleri, gastronomi festivalleri, konserler ve yöresel etkinlikler kış turizmi destinasyonlarında sıkça düzenlenir. Tatilinizi renklendirmek ve yöresel kültürü yakından tanımak için harika fırsatlardır.
Yöresel Gastronomi Deneyimleri
Kış mevsimine özgü yöresel lezzetleri tatmak, kış turizminin önemli bir parçasıdır. Sıcak çorbalar, güveçler, kebaplar, tatlılar ve yöresel içecekler soğuk havada içinizi ısıtır. Yöresel restoranları ve pazarları keşfederek otantik tatları deneyimleyebilirsiniz.
Fotoğraf Safarileri
Kış manzarasının büyüleyici güzelliğini fotoğraflamak isteyenler için özel fotoğraf safarileri düzenlenir. Profesyonel rehberler eşliğinde en güzel manzaralara ulaşabilir ve eşsiz kareler yakalayabilirsiniz.
Helikopterle Kayak ve Snowboard (Heli-Skiing)
Deneyimli kayakçılar ve snowboardcular için ulaşılması zor zirvelere helikopterle çıkarak yapılan ekstrem bir spor türüdür. Toz kar ve bakir pistlerde adrenalin dolu bir deneyim sunar.
Kış Turizmi Seyahat İpuçları: Planlama ve Hazırlık Rehberi
Mutlaka kış turizmi seyahati planlarken bazı önemli noktalara dikkat etmek, tatilinizi daha konforlu, güvenli ve keyifli hale getirmenize yardımcı olur.
Seyahat Öncesi Hazırlıklar
- Erken Rezervasyon: Popüler destinasyonlarda konaklama ve ulaşım için erken rezervasyon yapmak, hem yer bulma sorununu ortadan kaldırır hem de daha uygun fiyatlar yakalamanızı sağlar. Özellikle sömestr ve yılbaşı gibi yoğun dönemlerde erken rezervasyon daha da önemlidir.
- Destinasyon Araştırması: Gideceğiniz kış turizmi bölgesini önceden araştırmak, beklentilerinize en uygun yeri seçmenize yardımcı olur. Bölgenin iklimi, pist özellikleri, aktivite seçenekleri, konaklama olanakları ve fiyat seviyeleri hakkında bilgi edinin.
- Bütçe Planlaması: Kış turizmi maliyetli olabilir. Ulaşım, konaklama, yeme içme, aktiviteler, ekipman kiralama ve olası ekstra harcamalar için detaylı bir bütçe planı yapın. Erken rezervasyon ve kampanyaları takip ederek maliyetleri düşürebilirsiniz.
- Seyahat Sigortası: Kayak ve snowboard gibi sporlar sakatlanma riskini artırabilir. Seyahat sigortası yaptırmak, olası sağlık sorunları ve diğer risklere karşı güvence sağlar. Kapsamlı bir seyahat sigortası poliçesi seçmeye özen gösterin.
- Ekipman Kontrolü ve Kiralama: Kış sporları ekipmanlarınız varsa, seyahat öncesinde bakımlarını yaptırın. Ekipmanınız yoksa, destinasyonda kiralama seçeneklerini araştırın ve önceden rezervasyon yapmayı düşünebilirsiniz.
- Giyim ve Ekipman Listesi Hazırlama: Kış mevsimine uygun giysiler ve ekipmanlar hazırlamak önemlidir. Kat kat giyinme prensibine uygun içlikler, polar, su ve rüzgar geçirmez mont ve pantolon, bere, eldiven, atkı, termal çoraplar, kar gözlüğü ve güneş kremi gibi temel ihtiyaçları unutmayın.
Seyahat Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Hava Durumu Takibi: Seyahat öncesinde ve sırasında hava durumunu düzenli olarak takip edin. Hava koşullarına göre planlarınızı ve giyim tercihlerinizi ayarlayın.
- Güvenlik Kurallarına Uyma: Kayak pistlerinde, buz pistlerinde ve diğer aktivite alanlarında güvenlik kurallarına mutlaka uyun. Profesyonel rehberlerin talimatlarına dikkat edin.
- Isınma ve Kondisyon: Kış sporlarına başlamadan önce mutlaka ısınma hareketleri yapın. Fiziksel kondisyonunuzu göz önünde bulundurarak aktivite seviyenizi ayarlayın.
- Beslenme ve Hidrasyon: Soğuk hava ve fiziksel aktiviteler enerji ihtiyacını artırır. Dengeli ve düzenli beslenmeye, bol sıvı tüketmeye özen gösterin.
- Yüksek Rakıma Uyum: Yüksek rakımlı bölgelerde baş dönmesi, mide bulantısı gibi sorunlar yaşanabilir. Yüksek rakıma kademeli olarak çıkın, bol sıvı tüketin ve alkolden uzak durun.
- Çevreye Duyarlılık: Doğayı koruyun ve çevreye duyarlı davranın. Atıklarınızı uygun şekilde bertaraf edin, doğal yaşam alanlarına zarar vermeyin.
Kış Turizminin Ekonomik, Sosyal ve Çevresel Etkileri: Sürdürülebilirlik Perspektifi
Kış turizmi, destinasyon bölgelerine önemli ekonomik katkılar sağlarken, sosyal ve çevresel etkileri de beraberinde getirir. Sürdürülebilir kış turizmi anlayışı, bu etkileri dengelemeyi ve uzun vadede olumlu sonuçlar yaratmayı amaçlar.
Ekonomik Etkileri
- Gelir ve İstihdam Yaratma: Kış turizmi, konaklama, yeme içme, ulaşım, spor ekipmanı kiralama, tur operatörleri ve perakende gibi sektörlerde önemli gelir ve istihdam yaratır. Bölge ekonomisini canlandırır ve yerel halkın refah düzeyini artırır.
- Altyapı Yatırımları: Kış turizminin gelişimi, yol, teleferik, konaklama tesisleri, enerji ve su kaynakları gibi altyapı yatırımlarını teşvik eder. Bu yatırımlar, sadece turizm sektörüne değil, bölgenin genel kalkınmasına da katkı sağlar.
- Yerel Ürünlerin ve El Sanatlarının Değerlenmesi: Kış turizmi, yöresel ürünlerin, el sanatlarının ve yöresel mutfağın tanıtımına ve satışına katkıda bulunur. Yerel üreticiler ve işletmeler için yeni pazarlar oluşur.
Sosyal Etkileri
- Kültürel Etkileşim ve Anlayışın Artması: Kış turizmi, farklı kültürlerden insanların bir araya gelmesine ve etkileşimde bulunmasına olanak tanır. Yerel halk, turistlerle etkileşim kurarak farklı kültürleri tanıma ve anlama fırsatı bulur.
- Yaşam Kalitesinin Artması: Kış turizmi, bölgedeki yaşam kalitesini artırabilir. Yeni sosyal ve kültürel olanaklar, spor tesisleri ve etkinlikler bölge halkının yaşamına renk katar.
- Kültürel Mirasın Korunması: Kış turizmi, tarihi ve kültürel mekanların restorasyonu ve korunması için kaynak sağlayabilir. Turistler, bölgenin kültürel mirasını keşfederken, bu mirasın korunmasına da katkıda bulunurlar.
Çevresel Etkileri ve Sürdürülebilirlik
- Doğal Kaynakların Tüketimi: Kış turizmi, su, enerji ve arazi gibi doğal kaynakların yoğun kullanımına neden olabilir. Özellikle yapay kar üretimi, su ve enerji tüketimini artırır.
- Çevre Kirliliği: Kış turizmi tesisleri ve aktiviteleri, hava, su ve toprak kirliliğine neden olabilir. Atık yönetimi, gürültü kirliliği ve doğal yaşam alanlarının tahribi gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
- İklim Değişikliği Etkileri: İklim değişikliği, kar yağışlarının azalmasına, buzulların erimesine ve kış mevsiminin kısalmasına neden olarak kış turizmini olumsuz etkileyebilir.
Sürdürülebilir Kış Turizmi Uygulamaları
- Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımı: Kış turizmi tesislerinde güneş enerjisi, rüzgar enerjisi ve jeotermal enerji gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı teşvik edilmelidir.
- Su Tasarrufu ve Verimli Kullanım: Yapay kar üretiminde su tasarruflu teknolojiler kullanılmalı, suyun verimli kullanımı sağlanmalı ve atık su arıtma tesisleri kurulmalıdır.
- Atık Yönetimi ve Geri Dönüşüm: Atıkların azaltılması, ayrıştırılması ve geri dönüştürülmesi için etkin sistemler kurulmalı, plastik kullanımının azaltılması teşvik edilmelidir.
- Çevre Dostu Ulaşım: Toplu taşıma, bisiklet ve elektrikli araçlar gibi çevre dostu ulaşım seçenekleri teşvik edilmeli, araç trafiğinin azaltılması için önlemler alınmalıdır.
- Doğal Alanların Korunması: Hassas ekosistemlerin ve doğal yaşam alanlarının korunması için özel önlemler alınmalı, biyoçeşitliliğin korunmasına özen gösterilmelidir.
- Yerel Halkın Katılımı: Kış turizmi planlama ve yönetim süreçlerine yerel halkın katılımı sağlanmalı, yerel ekonominin ve kültürel değerlerin korunması desteklenmelidir.
Kış Turizminin Geleceği: Trendler ve Beklentiler
Kış turizmi, sürekli değişen tüketici tercihleri, teknolojik gelişmeler ve küresel trendler doğrultusunda evrim geçirmeye devam ediyor. Gelecekte kış turizminin daha sürdürülebilir, deneyim odaklı ve teknolojiyle entegre bir yöne doğru ilerlemesi bekleniyor.
Geleceğin Kış Turizm Trendleri
- Sürdürülebilir ve Eko-Turizm: Çevre bilincinin artmasıyla birlikte sürdürülebilir ve doğa dostu kış turizmi anlayışı önem kazanıyor. Eko-oteller, organik ürünler, çevre dostu aktiviteler ve doğal alanların korunması gibi unsurlar ön plana çıkıyor.
- Deneyim Odaklı Turizm: Tatilciler sadece spor yapmakla kalmayıp, yöresel kültürü deneyimlemek, yerel halkla etkileşim kurmak ve farklı aktiviteler denemek istiyor. Gastronomi turları, kültürel etkinlikler, doğa keşifleri ve wellness uygulamaları gibi deneyimler önem kazanıyor.
- Teknoloji Entegrasyonu: Akıllı kayak kartları, mobil uygulamalar, sanal gerçeklik deneyimleri ve kişiselleştirilmiş hizmetler gibi teknolojiler kış turizmi deneyimini zenginleştiriyor. Dijitalleşme, rezervasyon süreçlerini kolaylaştırıyor, pist bilgilerine erişimi hızlandırıyor ve kişiye özel öneriler sunuyor.
- Wellness ve Sağlık Turizmi: Kış turizmi, sadece spor yapmakla kalmayıp, sağlık ve wellness odaklı tatil arayışında olanlar için de cazip hale geliyor. Termal sular, spa merkezleri, yoga ve meditasyon kampları, sağlıklı beslenme programları ve doğa terapileri gibi uygulamalar giderek yaygınlaşıyor.
- Yıl Boyu Kış Turizmi: İklim değişikliği nedeniyle kar garantisi olan yüksek rakımlı destinasyonlar ve yapay kar teknolojileri önem kazanıyor. Kapalı kayak merkezleri ve yıl boyunca kış turizmi imkanı sunan tesisler popülerleşiyor.
- Niche Kış Turizmi Türleri: Macera turizmi, lüks turizm, gastronomi turizmi, fotoğraf turizmi gibi niş kış turizmi türleri gelişiyor. Farklı ilgi alanlarına yönelik özel paket turlar ve butik hizmetler sunan işletmeler artıyor.
Kış turizmi, benzersiz doğası, çeşitli aktiviteleri ve dinlendirici atmosferi ile unutulmaz bir tatil deneyimi sunar. Kış turizmi hakkında bilgi sahibi olarak, kişisel tercihlerinize en uygun destinasyonu ve aktiviteleri seçebilir, seyahatinizi en iyi şekilde planlayabilirsiniz. Sürdürülebilir kış turizmi uygulamalarına destek vererek, hem doğayı koruyabilir hem de gelecek nesillerin de bu eşsiz deneyimi yaşamasını sağlayabilirsiniz. Kış mevsiminin büyüsünü keşfetmek için kış turizmine bir şans verin ve unutulmaz anılar biriktirin.
Bir önceki yazımız olan Bir Diş Karanfil Faydası: Neye İyi Gelir? başlıklı makalemizde C Vitamini, D Vitamini ve Kahve hakkında bilgiler verilmektedir.