Gerçekte uygun gıdaların alımı ile çeşitli sağlık koşullarını kontrol edebilirsiniz. Beslenmenin sağlık üzerinde önemli bir etkisi vardır. Aslında beslenme sağlığımızı şekillendirir. Bu yüzden farklı sağlık koşullarında beslenmenin rolünü kullanmalıyız. Tiroid bezi hormonunun salgılanması ile ilgili iki tür sorun vardır: aşırı salgılanması hipertiroid ve az salgılanması hipotiroid. Hipertiroidde beslenmenin rolü ise son zamanlarda merak konusu olmuştur. Öncelikle hipertiroidin belirtileri şunlardır: Kilo kaybı, Kaygı (anksiyete) ve metabolik oranın artışıdır.
Hipertiroidde metabolik oran artar ve aşırı kilo verilmeye başlanır. Tedavi edilip kontrol altına alınmazsa kilo kaybı devam eder. Çölyak hastalığı geçiren insanlar hipertiroide daha yatkındır. Aynı zamanda Grave hastalığı da mümkündür. Hipertiroidi, tiroid bezinin aşırı aktif çalışması sonucu çok fazla tiroid hormonu üretmesi durumudur. Bu durum, metabolizmayı hızlandırır ve çeşitli semptomlara neden olabilir. Beslenme, hipertiroidinin etkilerini yönetmeye ve genel sağlığı iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Hipertiroidide Beslenmenin Önemi
- Tiroid Hormon Dengesini Desteklemek: Bazı besinler, tiroid hormonlarının üretimini ve düzenlenmesini etkileyebilir.
- Metabolizmayı Düzenlemek: Hipertiroidi, metabolizmayı hızlandırdığı için enerji ihtiyacı artabilir. Beslenme ile bu ihtiyacı karşılamak önemlidir.
- Semptomları Hafifletmek: Hipertiroidinin neden olduğu bazı semptomlar (sinirlilik, titreme, kilo kaybı gibi) beslenme ile yönetilebilir.
- Genel Sağlığı İyileştirmek: Hipertiroidi, kemik sağlığı, kalp sağlığı ve diğer sistemler üzerinde etkileri olabilir. Dengeli ve sağlıklı beslenme, bu etkileri azaltmaya yardımcı olabilir.
Hipertiroide yol açabilecek otoimmün hastalıklar neden olabilir. Hipertiroid belirtilerini yönetmede ve bu hastalıktan kaçınmada glutensiz beslenmenin rolü büyüktür. Bazı nadir durumlarda aşırı iyot alımı sonucu hipertiroid gelişebilir. Aşırı iyot alınarak tedavi edilebilir.
Toprakta yetişen doğal zengin iyot, deniz gıdaları, tuz ve tuzlu besinler, yumurta, süt ve süt ürünleri ve bazı bitkilerin alımı azaltılarak da önlenebilir. Yüksek kalorili beslenmekten kaçınmak gerekir, orta düzeyde bir beslenme tarzı edinilmelidir. Yaşam kalitesi korunmalı ve kilo normal düzeyde tutulmalıdır.
Hipertiroidi Hastaları İçin Beslenme Önerileri
- İyot Alımını Kontrol Altında Tutmak: İyot, tiroid hormonlarının yapımında kullanılan bir mineraldir. Ancak, hipertiroidi hastalarında aşırı iyot alımı tiroid hormon üretimini daha da artırabilir. Bu nedenle, iyotlu tuz, deniz ürünleri (özellikle kabuklu deniz ürünleri ve yosunlar), bazı takviyeler ve bazı öksürük şurupları gibi iyot içeriği yüksek besinlerden uzak durmak önemlidir. Ancak, iyot eksikliği de tiroid sorunlarına yol açabileceği için, doktor kontrolünde uygun miktarda iyot almak önemlidir.
- Selenyum İçeren Besinler Tüketmek: Selenyum, tiroid hormonlarının düzenlenmesinde rol oynayan bir mineraldir. Brezilya fındığı, ton balığı, hindi, mantar ve ay çekirdeği gibi selenyum içeren besinler tüketilebilir. Ancak, selenyum takviyesi almadan önce mutlaka doktora danışılmalıdır.
- Kalsiyum ve D Vitamini Alımına Dikkat Etmek: Hipertiroidi, kemik yoğunluğunu azaltabilir ve osteoporoz riskini artırabilir. Bu nedenle, kalsiyum ve D vitamini içeren besinler (süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler, balık gibi) yeterli miktarda tüketilmelidir. Gerekirse, doktor kontrolünde takviye alınabilir.
- Yeterli Kalori Almak: Hipertiroidi, metabolizmayı hızlandırdığı için enerji ihtiyacı artabilir. Bu nedenle, yeterli kalori almak önemlidir. Ancak, kilo alımına yol açabilecek aşırı kalorili besinlerden (işlenmiş gıdalar, şekerli içecekler gibi) kaçınmak gerekir.
- Sık ve Küçük Öğünler Yemek: Hipertiroidi, sinirlilik, titreme ve anksiyete gibi semptomlara neden olabilir. Sık ve küçük öğünler yemek, kan şekerini dengede tutmaya ve bu semptomları azaltmaya yardımcı olabilir.
- Kafein ve Alkol Tüketimini Sınırlamak: Kafein (kahve, çay, kola gibi) ve alkol, hipertiroidi semptomlarını (çarpıntı, titreme, sinirlilik gibi) kötüleştirebilir. Bu nedenle, bu içeceklerin tüketimi sınırlandırılmalıdır veya tamamen bırakılmalıdır.
- İşlenmiş Gıdalardan Kaçınmak: İşlenmiş gıdalar, genellikle yüksek miktarda sodyum, şeker ve sağlıksız yağ içerir. Bu tür besinler, hipertiroidi semptomlarını olumsuz etkileyebilir ve kilo alımına yol açabilir. Bu nedenle, taze ve doğal besinler (meyve, sebze, tam tahıllar, protein kaynakları gibi) tercih edilmelidir.
- Bol Su İçmek: Hipertiroidi, terlemeye ve sıvı kaybına neden olabilir. Bu nedenle, vücudun susuz kalmaması için bol su içmek önemlidir.
Hipertiroidinin Belirtileri
Uygun tıbbi gözetim ve disiplin insanların hipertiroid sorunları ile başa çıkmasına yardımcı olabilir. Risk faktörleri göz önünde bulundurulmalı ve beslenme düzeni değiştirilmelidir. En iyi beslenme düzeni için alanında uzman diyetisyenlerin kontrolü ve önerileri ile yapılmalıdır. Hipertiroidinin belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak en sık görülenler şunlardır:
- Hızlı Kilo Kaybı: İştahınız normal veya artmış olsa bile kilo kaybedebilirsiniz.
- Çarpıntı: Kalp atışlarınız hızlanabilir veya düzensizleşebilir.
- Sinirlilik ve Anksiyete: Kendinizi gergin, sinirli veya endişeli hissedebilirsiniz.
- Titreme: Özellikle ellerinizde titreme olabilir.
- Terleme: Normalden daha fazla terleyebilirsiniz.
- Uyku Sorunları: Uykuya dalmakta zorlanabilir veya sık sık uyanabilirsiniz.
- Yorgunluk: Kendinizi sürekli yorgun ve halsiz hissedebilirsiniz.
- Kas Güçsüzlüğü: Kaslarınızda güçsüzlük hissedebilirsiniz.
- Saç Dökülmesi: Saçlarınız normalden daha fazla dökülebilir.
- Göz Problemleri: Gözlerinizde kuruluk, batma veya görme bulanıklığı gibi sorunlar yaşayabilirsiniz.
Hipertiroidinin Nedenleri
Hipertiroidinin en sık nedenleri şunlardır:
- Graves Hastalığı: Tiroid bezinin aşırı aktif çalışmasına neden olan otoimmün bir hastalıktır.
- Tiroid Nodülleri: Tiroid bezinde oluşan ve aşırı hormon üreten nodüllerdir.
- Tiroid İltihabı: Tiroid bezinin iltihaplanmasıdır.
- Aşırı İyot Tüketimi: Aşırı iyot alımı, tiroid bezinin aşırı hormon üretmesine neden olabilir.
- Bazı İlaçlar: Bazı ilaçlar, hipertiroidiye yol açabilir.
Hipertiroidinin Teşhisi
Hipertiroidi teşhisi için aşağıdaki yöntemler kullanılır:
- Fiziksel Muayene: Doktorunuz, tiroid bezinizi kontrol edecek ve belirtilerinizi değerlendirecektir.
- Kan Testleri: Tiroid hormonlarının (T3, T4, TSH) düzeylerini ölçmek için kan testleri yapılır.
- Tiroid Ultrasonu: Tiroid bezinin görüntülerini elde etmek için ultrason kullanılır.
- İyot Taraması: Tiroid bezinin ne kadar iyot emdiğini ölçmek için yapılan bir testtir.
Hipertiroidinin Tedavisi
Hipertiroidinin tedavisi, nedenine ve şiddetine göre değişir. Tedavi yöntemleri şunlardır:
- İlaçlar: Tiroid hormon üretimini azaltan ilaçlar (antitiroid ilaçlar) kullanılır.
- Radyoaktif İyot Tedavisi: Radyoaktif iyot, tiroid bezini tahrip ederek hormon üretimini azaltır.
- Cerrahi: Tiroid bezinin bir kısmının veya tamamının çıkarılmasıdır.
Bir önceki yazımız olan Parafililer: Psikolojik ve Cinsel Anlamda Anormal Arzular başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.